MLM’de Şirket Kapanırsa Üyelerin Hakları Ne Olur?

Network Marketing’de en çok konuşulmayan ama en çok merak edilen konulardan biri şudur:
“Ya şirket bir gün kapanırsa ne olur?”

Sektördeki çoğu sunum, başarılı büyüme hikâyelerine, gelir potansiyeline ve ödül sistemlerine odaklanır. Fakat işin bir de “ters senaryo” tarafı vardır: Şirket iflas edebilir, tasfiyeye girebilir, faaliyetlerini durdurabilir ya da lisanslarını kaybedebilir. Bu durumda üyelerin, temsilcilerin ve tüketicilerin hangi haklara sahip olduğu, çoğu zaman işin başında hiç konuşulmaz.

Oysa profesyonel bir temsilcinin bakış açısı yalnızca “kazanırken ne olur?” değil; aynı zamanda “bir sorun yaşanırsa hangi haklara sahibim?” sorusuna da cevap verebilmelidir. Bu rehber, MLM şirketlerinin kapanması halinde tasfiye sürecini, üyelerin haklarını ve resmî başvuru kanallarını sade bir dille açıklar.
(Bu içerik hukuki danışmanlık değildir; genel bilgilendirme niteliği taşır.)

Şirket Kapanış Sürecinin Temelleri

Bir MLM şirketi “kapatıyoruz” dediğinde aslında arka planda hukuken daha teknik bir süreç işler. Bu süreç; tasfiye, iflas, faaliyet durdurma veya lisans iptali şeklinde farklı senaryolara dayanabilir. Üyelerin haklarını doğru anlamak için bu kavramların genel mantığını bilmek gerekir.

Tasfiye Aşaması

Tasfiye, bir şirketin faaliyetlerini sonlandırırken malvarlığını, borçlarını ve alacaklarını düzenlemek için yürütülen süreçtir. Bu aşamada: – şirketin borçları, – alacakları, – stokları, – sözleşmeleri belirli bir plana göre kapatılır.

Temsilciler ve üyeler, bu tabloda hem tüketici hem de alacaklı sıfatıyla yer alabilir. Özellikle ödenmemiş komisyonlar, yapılmış siparişler ve bekleyen iadeler tasfiye sürecinin önemli başlıklarıdır.

Resmi Bildirim

Şirketin faaliyetlerini durdurması durumunda: – resmî açıklama yapması, – web sitesi ve iletişim kanalları üzerinden duyuru yayınlaması, – mümkünse üyelere e-posta/SMS ile bilgilendirme yapması beklenir.

Şeffaf kapanış süreci, üyelerin haklarını kullanmasını kolaylaştırır. Bilgilendirme yapılmaması, ileride yapılacak şikâyetlerde şirket aleyhine güçlü bir veri hâline gelir.

Üyelerin Hakları

Şirket kapanıyor olsa bile üyelerin ve müşterilerin bazı hakları ortadan kalkmaz. Aksine, bu süreçte hak arama ihtiyacı daha da artar.

Ürün İade Süreçleri

Tüketici, **ayıplı ürün**, son kullanma tarihi, teslim edilmeyen ürünler veya cayma hakkı kapsamında iade talep etme hakkına sahiptir. Kapanış sürecinde: – depoda ürün kalmışsa, – iade süresi devam ediyorsa, – tüketici üründen memnun değilse

iade talebi hâlen gündeme getirilebilir.
Ancak pratikte sorun şudur: Şirket fiilen faaliyet göstermiyorsa, iadelerin işlenmesi zorlaşır. Bu gibi durumlarda Tüketici Hakem Heyeti ve Bakanlık başvuruları devreye girer.

Komisyon Alacakları

Şirket kapanmadan önce kazanılmış ama henüz ödenmemiş komisyonlar, temsilcinin **alacak** kalemi olarak değerlendirilir. Örneğin: – kapatmadan önce hesapta birikmiş komisyonlar, – işlenmiş ama henüz ödeme tarihine gelmemiş kazançlar, – kapanışa yakın dönemde yapılan satışlardan doğan hak edilmiş gelirler

tasfiye masasında dikkate alınması gereken ödemelerdir.
Şirket bu alacakları ödemeden süreci sonlandırıyorsa, temsilci resmî başvuru yaparak hakkını talep edebilir.

Başvuru Kanalları

Şirket kapanış sürecinde üyelerin ve temsilcilerin “ne yapacağını bilememesi” en büyük problemdir. Oysa Türkiye’de hem tüketici hem de ticari anlamda başvurulabilecek net kanallar vardır.

Şirket İletişimi

İlk adım her zaman şirketle doğrudan iletişim olmalıdır. – resmî e-posta adresleri, – web sitesi iletişim formları, – çağrı merkezi, – tasfiye memurluğu bilgileri (varsa)

üzerinden yazılı kayıt oluşturulmalıdır.

Bu kayıt:

“Şu tarihte şu talepte bulundum.”
diyebilmeniz için önemlidir. Ekran görüntüsü ve e-posta çıktıları, ileride yapılacak resmî başvurularda delil niteliği taşır.

Bakanlık Başvurusu

Şirketle doğrudan çözülemeyen durumlarda şu kanallar devreye girer: – **Ticaret Bakanlığı** (tüketiciyi koruma ve ticari uygulamalar) – **Tüketici Hakem Heyeti** (belli bir tutara kadar olan uyuşmazlıklar)

Başvuru yapılabilecek tipik durumlar:

ödenmeyen komisyonlar,

teslim edilmeyen ürünler,

iade alınmayan siparişler,

haksız kesintiler.

Başvuru sırasında:

sözleşme,

kazanç ekranı,

yazışmalar,

dekontlar
gibi tüm belgelerin eklenmesi temsilcinin lehine güçlü bir dosya oluşturur.

MLM şirketinin kapanması, sürecin tamamen bittiği anlamına gelmez; üyelerin ve temsilcilerin hukuki hakları devam eder. Önemli olan, bu hakların varlığını bilmek, belgeleri saklamak ve gerektiğinde resmî başvuru adımlarını atabilmektir. Profesyonel bir Network Marketing temsilcisi, yalnızca iyi zamanlarda değil, kriz senaryolarında da tablonun tamamını görebilen kişidir.