On yılı aşkın süredir network marketing, dijital girişimcilik ve ekip yönetimi alanlarında çalışan biri olarak şunu rahatlıkla söyleyebilirim: Türkiye’de network marketing hakkında dolaşan yanlış bilgiler, gerçek modelin kendisinden daha popüler. İnsanlar çoğu zaman duydukları kalıplarla hareket ediyor; fakat bu kalıpların büyük bölümü eksik, yanlış ya da tamamen kulaktan dolma.
Bu makalenin amacı kimseyi savunmak veya eleştirmek değil. Asıl amacım, sektöre yeni başlayan ya da başlamayı düşünen herkes için “bilgi temizliği” yapmak. Yani doğru bilinen yanlışları hem iş modeli mantığıyla hem de sahada yaşanan gerçek deneyimlerle tek tek açıklamak.
Yanlış 1: “MLM = Piramit Sistem”
Bu, yıllardır karşılaştığım en yaygın yanlışlardan biridir. MLM (Multi-Level Marketing) ile piramit sistemini aynı görmek, bir marketle bir kara para aklama düzenini aynı kefeye koymak gibidir. İkisi dışarıdan benzer görünebilir, ancak mantıkları tamamen farklıdır.
- MLM’de kazanç, ürün hacmine dayanır.
- Piramitte kazanç, yeni üye girişine dayanır.
- MLM birçok ülkede yasal bir ticaret modelidir.
- Piramit sistem matematiksel olarak çöker ve yasadışıdır.
Uzman Gözlemi: Saha sunumlarının karışmasına sebep olan şey, bazı kişilerin MLM anlatırken piramit cümleleri kullanmasıdır. Model değil, anlatım hatalıdır.
Yanlış 2: “Herkes Network Marketing Yapabilir”
Bu cümle çoğu zaman motivasyon amaçlı kuruluyor; ama işin gerçeği bambaşka. Herkes yapabilir, evet; fakat herkes başarılı olamaz.
Çünkü network marketing şu yetenekleri ister:
- disiplin,
- iletişim becerisi,
- insan ilişkileri yönetimi,
- duygusal dayanıklılık.
Mikro Senaryo: Yeni başlayan iki kişi düşün; biri günlük 1 saat eğitim alıyor, biri “öğrenmeden kazanırım” diye direkt sahaya çıkıyor. Birinci kişi 3. ayda stabil kazanca geçerken, diğeri 30 gün içinde vazgeçiyor. Fark, model değil; yaklaşım farkıdır.
Yanlış 3: “Ürün Önemli Değil, Asıl Olan Ekip Kurmak”
Bunu sahada o kadar çok duyuyorum ki… Hâlbuki network marketing’in merkezinde ürün vardır. Ürün olmadan:
- ciro oluşmaz,
- sürdürülebilirlik olmaz,
- müşteri sadakati olmaz,
- yasal zemin olmaz.
Gerçek MLM: Ürün → Ciro → Gelir
Yanlış Anlatım: Üye → Üye → Üye
Uzman Notu: Bir sistem ürün olmadan çalışıyorsa, zaten MLM değildir. Doğrudan piramittir.
Yanlış 4: “Network Marketing Kolay Para Modelidir”
Bu söylem, birçok kişinin yanlış beklentiyle başlamasına neden olur. Network marketing kolay değildir; ancak doğru çalışıldığında yüksek potansiyel sunar.
Başarının temeli:
- düzenli tempo,
- yaklaşım ve iletişim becerisi,
- sunum bilgisi,
- takip disiplini.
Saha Örneği: İlk ayında hiç kazanmayan ama 9. ayında düzenli gelir elde eden yüzlerce kişi tanıdım. Kolay değil; ama düzenli yapılınca kazandırır.
Yanlış 5: “Sunum Bilmeden Başlanır”
Bu da çok duyulan ama yanlış yönlendiren bir cümledir. Sunum bilmeden network marketing’e başlamak, eğitimsiz bir satıcının sahaya çıkması gibidir.
Sunum; markanın dili, ürünün doğru anlatımı ve iş modelinin anlaşılması için gereklidir.
Doğru Bilgi: Başlamak için sunumu ezberlemek gerekmez, fakat sürdürülebilir başarı için sunum becerisi şarttır.
Yanlış 6: “Herkes Potansiyel Müşteridir”
Bu düşünce, insanların network marketing’den soğumasının ana sebebidir. Çünkü herkesi potansiyel müşteri görmek, sosyal ilişkilere zarar verir.
Gerçekte “herkes” değil, doğru hedef kitle önemlidir:
- ürünü kullanabilecek kişiler,
- ihtiyacı olan kişiler,
- iş modeline uygun profiller.
Mikro Hikâye: Teyzesine, komşusuna, tüm akrabalarına sunum yaparak başarı elde etmeye çalışan yeni başlayanlar… Ay sonunda hem motivasyonu hem de çevresi yıpranıyor. Sorun modelde değil, hedeflemededir.
Yanlış 7: “Önce Para Kazan, Sonra Öğrenirsin”
Bu söylemi yıllarca birçok ekipte gördüm. Kısa vadede işe alım kolaylığı sağlar ama uzun vadede felakete dönüşür.
Gerçek işleyiş basittir:
Önce öğrenilir → sonra kazanılır.
Eğitimsiz bir girişimci; yanlış yaklaşır, yanlış sunar ve hızlı tükenir. Bu yüzden network marketing’de eğitim ilk adımdır, kazanç ikinci.
Yanlış 8: “Sosyal Medya Şarttır”
Sosyal medya büyük bir avantajdır; fakat zorunluluk değildir.
Sahada gördüğüm üç model şöyle:
- Sadece sosyal medya ile büyüyen liderler,
- Hiç sosyal medya kullanmadan büyüyen liderler,
- Her iki yöntemi beraber kullanan liderler.
Uzman Gözlemi: Sosyal medya kullanmak başarıyı hızlandırır, ama kullanmamak başarısızlık nedeni değildir.
Tecrübe Temelli Doğru Bilgiler (Saha Gözlemleri)
- Network marketing bir satış modelidir, motivasyon modeli değil.
- Başlangıçta doğru beklenti oluşturmak, başarı oranını %50 artırır.
- Ürün bilgisi, sunum bilgisinin temelidir.
- Başarı; duygu ile değil, sistemle hareket edenlerde kalıcıdır.
- İyi sponsor, iyi sistemden daha değerlidir.
Bilginin Doğrusu, Başarının Temelidir
Network marketing hakkında kulaktan dolma bilgilerle adım atmak, daha başlangıçta yanlış zemine basmak demektir. Bu model ne mucizedir ne de tehlikeli bir tuzak. Doğru şirket, doğru ürün, doğru strateji ve doğru eğitim birleştiğinde başarı oranı yüksektir.
Bu makalede sektörden duyulan yanlış cümleleri düzelttik, mitleri kırdık ve gerçek işleyişi anlattık. Unutma:
Ne kadar doğru bilgilendirilirsen, o kadar doğru adım atarsın.
