Franchise Mı? Network Marketing Mi? 2026 Maliyet Analizi

Franchise mı Network Marketing mi? sorusu, 2025 yılı itibarıyla Türkiye’de girişimcilik dünyasında en çok tartışılan konu haline gelmiştir. Artan maliyetler, ekonomik dalgalanmalar ve iş kurma zorlukları, insanların daha az riskli ama yüksek potansiyelli iş modellerine yönelmesine neden olmuştur. Bu iki model hem yatırım gereksinimi hem risk profili hem de gelir üretme şekli açısından tamamen farklıdır. Bu nedenle “franchise mı network marketing mi daha mantıklı?” sorusuna doğru yanıt verebilmek için finansal gerçekleri, operasyonel yükleri ve yatırım geri dönüş hızlarını bilimsel bir karşılaştırmayla incelemek gerekir.

Bu makalede franchise başlangıç maliyeti 2025 verileri, network marketing maliyet karşılaştırması, yatırım riskleri, ROI analizleri ve 12 aylık senaryo analizi dahil olmak üzere iki modelin tüm finansal boyutlarını detaylıca ele alacağız.

Franchise Sisteminin Temelleri

Franchise sistemi, bir markanın kullanım hakkının belirli bir lisans bedeli karşılığında girişimciye devredilmesiyle çalışır. Bu iş modeli, genellikle gıda, perakende, eğitim, kişisel bakım ve hizmet sektörlerinde yaygındır. Franchise iş modeli girişimciye tanınmış bir markanın gücünü kullanarak iş kurma avantajı sağlar; ancak maliyet ve risk açısından oldukça yüksek bir modeldir.

Lisans Bedeli

Franchise lisans bedeli, girişimcinin markayı kullanma hakkı için ödediği başlangıç ücretidir. 2025 yılında Türkiye’de franchise lisans bedelleri sektörlere göre şu aralıklarda değişmektedir:
– Küçük ölçekli hizmet franchise’ları: 150.000 TL – 300.000 TL
– Orta ölçekli perakende franchise’ları: 400.000 TL – 900.000 TL
– Gıda franchise’ları: 1.000.000 TL – 5.000.000 TL

Girişimci bu lisans bedelini ödemek zorundadır ve çoğu zaman bu ücret geri alınamaz niteliktedir. Ayrıca bu bedelin yanında royalty fee (sürekli marka kullanım ücreti) ödemek gerekir. Bu da aylık cironun %3 ile %15’i arasında değişir. Bu durum franchise mı network marketing mi sorusuna finansal bir çerçeve sunmaktadır.

İşletme Giderleri

Franchise işletmelerinde başlangıç maliyetlerinin yanında sürekli işletme giderleri vardır. Bu giderler network marketing maliyet karşılaştırması yapıldığında oldukça yüksek kalmaktadır. İşletme giderleri şunları içerir:
– Kira ve depozito
– Çalışan maaşları
– Elektrik, su, doğalgaz
– POS sistemi ve yazılım giderleri
– Stok maliyetleri
– Kargo, tedarik ve lojistik giderleri
– Pazarlama katkı payı
– Vergiler

Bu giderler 2025 koşullarında aylık 80.000 TL ile 300.000 TL arasında seyretmektedir.

Bu nedenle franchise modelleri düşük riskli işler değildir; aksine yüksek operasyon ve yüksek gider isteyen işletmelerdir.

Kar Marjı

Türkiye’de franchise kar marjı çoğu sektörde %8 ile %25 arasındadır. Ancak gıda sektöründe bu oran genellikle %8–%15 seviyesindedir. Stok maliyetleri, bozulabilir ürünler, yüksek personel sayısı ve kira giderleri kar marjını düşürür.

Bazı sektörlerde daha yüksek kar marjı mümkündür; ancak yatırımın geri dönüş süresi yine uzundur. Ayrıca marka politikaları gereği fiyatlar sabittir ve esneklik sınırlıdır.

Bu nedenle girişimciler sıkça şu soruyu sorar:
Franchise mı network marketing mi daha avantajlı?
Bu sorunun yanıtı iki modelin finansal yapısının karşılaştırılmasında ortaya çıkmaktadır.

Network Marketing ile Franchise’ın Finansal Farkları

Network marketing modeli, franchise iş modelinin aksine düşük başlangıç maliyeti, düşük operasyon yükü ve yüksek esneklik sunar. Girişimci fiziksel işletme kurmaz, büyük risk altına girmez ve lojistik gibi süreçlerle uğraşmaz.

Bu bölümde network marketing maliyet karşılaştırması daha net anlaşılacaktır.

Başlangıç Sermayesi

Network marketing başlangıç sermayesi çoğu şirkette:
– 0 TL ile 10.000 TL arasında değişir.

Bazı şirketler sadece üyelik ücreti alır; bazıları ilk ürün paketini zorunlu kılar. Ancak franchise başlangıç maliyeti 2025 seviyeleri ile karşılaştırıldığında, network marketing sermaye gereksinimi neredeyse yok denecek kadar düşüktür.

Bir franchise için 1 milyon TL gerekirken, network marketing için 1.000 TL bile yeterli olabilir.

Bu nedenle düşük sermayeli girişimciler için network marketing çok daha uygun bir modeldir.

Operasyonel Maliyet

Operasyonel maliyet farkları şu şekilde özetlenebilir:

Franchise:
– Kira, çalışan maaşı
– Lojistik ve tedarik
– Stok yükümlülüğü
– Pazarlama giderleri
– Faturalandırma ve muhasebe
– Royalty ücretleri

Network Marketing:
– Şirket tüm lojistik süreci yürütür
– Stok tutma zorunluluğu yoktur
– Kargo şirket tarafından yapılır
– Eğitim ücretsizdir veya düşük maliyetlidir
– Risk yoktur, sabit gider yoktur

Bu tablo franchise mı network marketing mi sorusunun operasyon boyutunda açık bir karşılaştırma sunmaktadır.

Risk ve Esneklik

Franchise işletmeleri yüksek risk içerir çünkü:
– Büyük sermaye bağlanır,
– İşletmenin ayakta kalması için her ay yüksek ciro gerekir,
– Yanlış lokasyon işletmeyi batırabilir,
– Ekonomik dalgalanmalar işletmeye zarar verir,
– Kira artışı yüksektir.

Network marketing ise düşük risklidir çünkü:
– İşin bırakılması finansal kayıp yaratmaz,
– İş uzaktan yapılabilir,
– Esnek çalışma saatleri vardır,
– Global çalışma imkânı vardır,
– İş modeli hızlı ölçeklenebilir.

Bu esneklik network marketing modelinin modern girişimciler için daha cazip olmasını sağlar.

Yatırım Geri Dönüş Süreleri

Girişimcilerin en çok merak ettiği konulardan biri de yatırımın ne kadar sürede geri döneceğidir. Burada franchise ROI ile network marketing ROI arasında ciddi fark vardır. Bu bölümde finansal tablolar detaylı biçimde ele alınmıştır.

Ortalama Franchise ROI

Türkiye’de franchise işletmelerinde ROI (Return on Investment – yatırım geri dönüş süresi) genellikle:

24 ile 60 ay arasındadır.

Neden bu kadar uzun?

– Yüksek işletme giderleri
– Royalty ödemeleri
– Personel maliyetleri
– Marka standartları
– Kira ve stok yükü

Örneğin:
2 milyon TL yatırımlı bir franchise işletmesi, aylık net 70.000 TL kar ediyorsa geri dönüş süresi yaklaşık 30 aydır. Ancak ekonomik dalgalanmalar bu süreyi daha da uzatabilir.

Network Marketing ROI

Network marketing ROI ise çok daha farklıdır. Çünkü başlangıç maliyeti yok denecek kadar azdır. 500 TL ile 5.000 TL arası bir başlangıç paketi yeterlidir.

Network marketing ROI ortalama:
1–6 ay arasındadır.

Başarılı ekip liderlerinde bu süre 1 aya kadar düşebilir. Başarısız olanlarda ise yatırım kaybı yoktur çünkü büyük bir para yatırılmamıştır.

Bu ROI farkı franchise mı network marketing mi sorusunu net biçimde cevaplamaktadır.

12 Aylık Senaryo Analizi

Şimdi franchise ve network marketing için 12 aylık senaryo analizi yapalım.

Franchise Senaryosu:
– Yatırım: 2.000.000 TL
– Aylık sabit gider: 150.000 TL
– Aylık ortalama kar: 60.000 TL
– 12 ay sonunda kazanç: 720.000 TL
– Yatırımın geri dönüş oranı: %36

Network Marketing Senaryosu:
– Yatırım: 2.000 TL
– Aylık sabit gider: 0 TL
– Aylık ortalama kazanç: 15.000 TL (orta seviye lider)
– 12 ay sonunda kazanç: 180.000 TL
– Yatırımın geri dönüş oranı: %9.000

Bu karşılaştırma franchising ve network marketing modelleri arasındaki farkı çarpıcı biçimde ortaya koymaktadır. Network marketing ile elde edilen ROI franchise modeline göre yüzlerce kat daha yüksek olabilir.

Franchise mı network marketing mi? sorusu aslında girişimcinin sermayesine, risk toleransına ve iş yapmak istediği yapıya göre değişse de finansal açıdan network marketing çok daha avantajlıdır.

Franchise başlangıç maliyeti 2025 seviyelerinde çok yüksektir. Yüksek lisans bedeli, işletme giderleri ve düşük esneklik birçok girişimci için büyük risk oluşturur. Network marketing ise düşük sermaye, düşük risk, hızlı ölçeklenebilirlik ve yüksek ROI ile modern dünyanın en erişilebilir iş modelidir.

Günümüz ekonomik koşullarında daha düşük maliyetli, daha esnek ve daha sürdürülebilir bir iş modeli arayanlar için network marketing güçlü bir alternatiftir.